Foto: Jan Maassen Fotografie

In december 1928 is door de gemeente Uithoorn vergunning verleend aan het bestuur van de Uithoornsche Polder om ter vervanging van watermolen Het Zandpad (anno 1863) een ruwoliegemaal te bouwen op Amsteldijk-Zuid 7. Gedeputeerde Staten bekrachtigden de vergunningverlening een half jaar later. Het ontwerp was in 1927 geleverd door een (water)bouwkundige uit Wilnis en bestaat uit een vierkant gebouw met piramidedak, waarin woonruimte was en een machinekamer voor de pomp en dieselmotor. Onder het gebouw door liep de waterafvoer vanaf de Molenvliet van de Uithoornsche Polder naar de Amstel. Op deze plek stond al een molen vanaf 1635.

Het Zandpad werd vervangen nadat bij het polderbestuur veel klachten van boeren binnen waren gekomen over de wisselende waterstand, een gevolg van het feit dat bemaling alleen mogelijk was als er wind stond. Burgmeester Pont weigerde aanvankelijk de molen te laten slopen, maar omdat naar verluidt voorzitter van het polderbestuur Verhoek zou hebben gezegd dat er dan ‘de fik’ in zou gaan zwichtte hij.

Het gemaal dat werd gebouwd kreeg in 1954 nadat Verhoek dertig jaar voorzitter was van het polderbestuur diens naam als dank voor bewezen diensten. Tussen de ramen van de dakkapel van de woning van machinist Verhaar en zijn familie werd een naamplaatje met Verhoek opgehangen. Die naam raakte ook ingeburgerd want de naam keerde terug op topografische kaarten. Een paar jaar geleden is het naambord vervangen door een bord met de naam Zandpad. Dit bordje zit vlak boven de voordeur.

Dit in het oog springend gebouw, dat met zijn landelijke uitstraling, herinnert aan de taak die het in het voorheen open landschap te vervullen had. En middels de windaangedreven voorgangers verwijst naar het waterhuishoudkundig ingrijpen in de nooit verveende polder sinds de zeventiende eeuw. Daarom is bescherming op haar plaats.

Niet onder de bescherming valt de uitstroom, dat is de betonnen gootconstructie van het gemaal naar de Amstel.  De uitstroom vormt op termijn een risico voor de veiligheid van de dijk omdat de dijk kan zakken onder een dergelijke constructie en zal op termijn om veiligheidsredenen verwijdert moeten worden.